با دکتر احمد حاتمی یزد، کارشناس مسائل پولی و ارزی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- راه‌اندازی بورس ارز در کوتاه‌مدت چه تأثیری بر بازار آزاد خواهد داشت؟
نفس راه‌اندازی بازار ارز بسیار مبارک است و البته تعیین کننده. بدیهی است که در روزهای نخست خریداران ارز بیشترین مراجعه را به بورس ارز خواهند داشت و فروشندگان ارز هم تلاش خواهند کرد تا قیمت ارز را بالاتر حتی فراتر از نرخ بازار آزاد نگه دارند. بنابر این در گام نخست راه‌اندازی عرضه‌کننده ارز بانک مرکزی خواهد بود.
- آیا ازدیاد تقاضا برای ارز در ابتدای راه‌اندازی بورس ارز تداوم خواهد داشت؟
بستگی دارد بانک مرکزی سیاست عرضه ارز را چگونه پیش ببرد و اگر بانک مرکزی هدف را تک نرخی شدن نرخ ارز قلمداد کند این امکان وجود دارد که صادرکنندگان و دیگر دارندگان ارزهای خارجی به بورس ارزی مراجعه کنند و صرافی‌ها هم سعی خواهند کرد نیاز خود را از بورس ارز تأمین کنند.
- یعنی تزریق ارز به بازار با نرخ مرجع و دولتی از طریق صرافی‌ها قطع خواهد شد؟
اگر بانک مرکزی دنبال سامان دادن به بازار باشد باید ارز را با نرخ تعادلی در بورس ارز عرضه کند و صرافی‌ها هم نیاز خود را از طریق بورس ارزی دنبال کنند، بنابراین نرخ ارزی که توسط بانک مرکزی در بورس ارز به فروش خواهد رسید، نرخ تعادلی خواهد بود و نه نرخ ترجیحی. به همین دلیل این تصمیم را باید تصمیم مبارکی دانست . از این پس نرخ ارز با توجه به عرضه و تقاضا در بورس ارز باید بر قاعده رقابت تعیین شود.
- اگر بانک مرکزی نخواهد ارز را با نرخ بازار عرضه کند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
اگر بانک مرکزی بخواهد ارز را ارزان‌تر از نرخ رقابتی عرضه کند، بدیهی است که صرافی‌ها و واسطه‌ها ارز را ارزان می‌خرند و گران می‌فروشند که یک رانت ارزی ایجاد خواهد شد اما اگر بانک مرکزی ارز را با نرخ بالاتر از آنچه در نتیجه عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد، بفروشد، خریداران ارز به بورس ارز مراجعه نخواهند کرد و دوباره به صرافی‌ها مراجعه می‌کنند بنابراین چاره این است که تعیین نرخ ارز رقابتی باشد.
- اگر همچنان روش گذشته تزریق مازاد ارز از طریق صرافی‌ها به‌عنوان بازار موازی حفظ شود، چه پیامدی دارد؟
رمز توفیق بورس ارزی همراهی بانک مرکزی به‌عنوان تأمین‌کننده اصلی ارز خواهد بود و ملاک هم تعیین نرخ براساس رقابت است و نه چیز دیگر.
- گفته می‌شود قرار است نرخ مرجع ارز هم افزایش یابد. نظر شما چیست؟
وقتی بورس ارزی ملاک تعیین قیمت باشد، دیگر نرخ مرجع ارز محلی از اعراب ندارد.
